Voor de website van het project ‘Vossen-Breuers’ heeft ons lid Jos Wolbertus een drieluik geschreven over de tabaksindustrie in Tegelen in het algemeen en Vossen-Breuers in het bijzonder. Eerder verscheen deel 1 over de historie van de tabaksindustrie. Nu is ook deel 2 gepubliceerd. Dit deel gaat over De Tabaksplant: de fabriek waar het voor Vossen-Breuers meer begon.
Zoals al in deel 1 vermeld, waren er talloze grote maar ook vele kleine tabaksfabrikanten in Steyl en Tegelen. Met name in de perioden tussen de twee wereldoorlogen groeide het aantal aanzienlijk. Sommigen hadden maar enkele mensen in dienst, bij anderen werkten er honderden. Zoals bij Vossen-Breuers, voormalig De Tabaksplant.
Peter Hendrik Vossen wordt op 27 juli 1872 in Tegelen geboren. Direct na zijn lagere school begin hij als leerling in de tabaksindustrie in Kaldenkirchen. Amper 18 jaar oud, in 1890, besluit Peter Hendrik dat hij liever niet in loondienst wil werken. Hij begint zijn eigen tabaksfirma met de naam De Tabaksplant. In een klein winkeltje aan de Spoorstraat (tegenwoordig hoek Spoorstraat/Jac. Bongaertsstraat) startte hij met de productie van sigaren. Vanaf 1894 neemt Peter Hendrik voorzichtig personeel aan . De zaken gaan blijkbaar goed. In 1896 overlijdt zijn vader en staat hij er alleen voor. In 1901 trouwt hij met Catherina Hubertina Breuers. De zaak groeit gestaag. In 1905 zijn er al acht personeelsleden in dienst van De Tabaksplant, in 1910 is dit aantal verdubbeld.
In 1911, precies op het moment dat Vossen zijn zaak aan het uitbreiden is, breekt er een staking uit onder het personeel. Aanleiding zou zijn dat een van zijn personeelsleden bestuurslid zou zijn van de vakbond. De Limburger Koerier meent zelfs dat het Vossen goed uitkomt dat het grootste gedeelte van zijn personeel ontslag heeft genomen nu hij midden in een verbouwing zit. Er is echter ook een tegengeluid. Enkele personeelsleden die Vossen trouw zijn gebleven ontkennen dat De Tabaksplant lage lonen betaalt, zoals werd gesuggereerd in de diverse kranten. Ze vragen zich dan ook af waarom personeelsleden weer terug zijn gekomen, waaronder de oud-voorzitter van de tabaksbewerkersbond in Tegelen. Ook het feit dat men geen lid mag worden van de bond klopt volgens de briefschrijvers niet. Hoe dan ook, de rijen worden gesloten en de productie komt weer op gang.
In 1925 is de omvang van de firma dusdanig toegenomen dat verhuizen noodzakelijk wordt. In januari 1925 wordt een nieuwe fabriek en magazijn aanbesteed. Deze komt op de hoek van de huidige Jac. Bongaertsstraat (voormalig Schoolstraat) en de Grotestraat. In het oude pand van de Tabaksplant begint Jean Ehren een tabakswinkel. Voor de som van fl. 300,00 per jaar huurt Ehren zowel winkel alsook de bijbehorende woning. Voor het bijbehorende magazijn betaalt hij nog eens fl. 120,00 per jaar. Uiteraard verkoopt Ehren voornamelijk tabakswaren van De Tabaksplant. Peter Hendrik Vossen en zijn vrouw Catherina en hun kinderen, die boven de winkel woonden, verhuizen naar het tegenover gelegen statige pand, Spoorstraat 9.
In 1928 breekt er wederom een staking uit bij Vossen-Breuers. Een staking die geen echte staking is, want een groot gedeelte van het personeel werkt gewoon door. Aanleiding, het niet nakomen van cao lonen. Vossen reageert hierop dat zijn bedrijf niet georganiseerd is en hij dus niet gebonden is aan de cao afspraken zoals deze door de bond St. Willibrordus zijn vastgelegd. Hij geeft aan zich te willen houden aan de cao afspraken mits de andere tabaksfabrikanten in Tegelen, die ook niet zijn georganiseerd, dit ook doen. Voor zijn werklui zou dit een loonsverhoging van fl. 2,00/week opleveren. Vossen eist echter dat de nieuwe regeling per 1 januari 1929, twee maanden later, zal ingaan. Het stakende en daarmee ontslagen personeel gaat hiermee niet akkoord. De bemoeienis van de rijksbemiddelaar mag niet baten, de bemiddeling van aalmoezenier Dr. Krijn echter wel. Een week later gaat het ontslagen personeel weer aan de slag en Vossen betaalt conform cao het nieuwe salaris.
In het derde deel richten we ons op de ontwikkeling en activiteiten van Vossen-Breuers aan de Roermondseweg.
Jos Wolbertus
Met dank aan Henk Vossen, www.delpher.nl en archief Heemkundige Kring Tegelen