In een brief aan de gemeenteraad heeft de Heem haar zorgen geuit over de toekomst van het gemeentearchief. Momenteel wordt gewerkt aan een nieuw beleidsplan gemeentearchief. Gezien de ontwikkelingen in het recente verleden, zowel in ons gemeentearchief als elders in den lande, is het bestuur van de Heemkundige Kring Tegelen bezorgd over het beheer en toegankelijkheid van het gemeentearchief. Dit in navolging van een brief van het LGOG-kring Venlo aan de gemeenteraad d.d. 16 februari 2025. De brief van de Heem aan de gemeenteraad is hier te lezen.

 

Het belang van het gemeentearchief

Het gemeentearchief is voor onze vereniging als geheel en een groot aantal onderzoekende leden en relaties in het bijzonder, van groot belang. Daarbij hebben we vooral behoefte aan:

  • Toegang tot unieke bronnen. Bewaren en beschikbaar stellen van primaire bronnen.
  • Professionele expertise. Specialistische kennis over zowel de collectie als historische onderzoeksmethoden.
  • Fysieke ruimte. Studieruimtes waar verenigingsleden onderzoek kunnen doen.
  • Digitalisering. Digitalisering van collecties waardoor historische documenten toegankelijker worden.
  • Gezamenlijke projecten. Samenwerking aan tentoonstellingen, publicaties of educatieve programma’s die de lokale geschiedenis belichten.
  • Netwerkmogelijkheden. In contact komen met andere historisch geïnteresseerden en organisaties.
  • Bewaarfunctie. Helpen bij het duurzaam bewaren van collecties en archieven van lokale stichtingen, verenigingen, bedrijven en personen.

 

Onze zorgen

In het verleden stond ons gemeentearchief bekend om zijn publieksvriendelijkheid en toegankelijkheid. Helaas is dit niet meer het geval. Sommige vroeger zeer actieve onderzoekers hebben vanwege ingevoerde restrictieve regels besloten het archief te mijden, hun onderzoek te stoppen en veel vrijwilligers zijn afgehaakt. Daarmee zijn de ontsluiting van collecties en het historisch onderzoek op een lager pitje komen te staan.

Openingstijden zijn eerder al flink beperkt. De digitalisering loopt flink achter. Zo is al langer aangegeven dat de notariële archieven en (al in 2020) de Tegelse Couranten gedigitaliseerd zouden worden en online beschikbaar gesteld zouden worden. Hier is nog steeds niet mee gestart. Stukken worden alleen nog op verzoek voorafgaand aan een bezoek uit de kelder gehaald; juist bij onderzoek is het geregeld wenselijk dat ter plekke verdieping in een (verwant) dossier wenselijk is. Er is steeds minder begeleiding en ondersteuning van medewerkers aanwezig. Hierbij komt dat het nieuwe beheerssysteem Atlantis op velerlei wijzen hapert en de dienstverlening niet ten goede komt; zo zijn veel archivalia onvindbaar geworden en is ons archief niet langer aangesloten op het landelijke zoeksysteem. Verder leven zorgen over de landelijke tendens om zich te beperken tot het uitvoeren van wettelijke taken: dat zou betekenen dat historische expertise bij archiefmedewerkers niet langer een vereiste is voor archiefmedewerkers en dat zij onderzoekers maar beperkt kunnen ondersteunen bij het zoeken naar relevante bronnen. Nu de leiding van het archief in de komende jaren met pensioen gaat, ligt hier een mogelijkheid tot bijsturing door kennis van de lokale geschiedenis in de profielschetsen op te nemen.

 

Gevraagde speerpunten

We nemen aan dat de raadsleden van de Gemeente Venlo het met ons eens zijn dat deze ontwikkelingen contraproductief zijn en dat het juist wenselijk is onze rijke archieven actief te exploreren. Om dat te realiseren zouden naar onze mening speerpunten in het toekomstige beleid moeten zijn:

  1. hoge publieksvriendelijkheid;
  2. goede fysieke en digitale toegankelijkheid;
  3. behoud van en liefst uitbouw van de historische expertise van medewerkers;
  4. mobilisatie van het onderzoek potentieel aan (onbetaalde) vrijwilligers.