Door Gerrit van der Vorst. Het origineel van dit artikel is op 30 augustus 2019 opgenomen op de Floddergatsblog en met toestemming van Gerrit van der Vorst overgenomen op onze website.
Zaterdagavond 17 augustus 2019 kreeg VVV met 1-4 klop van Ajax. Gelet op de wanverhouding tussen de begrotingen van beide clubs is een VVV-zege op Ajax lastig geworden. Dat is ooit wel eens anders geweest. Denk aan de eerste wedstrijd van VVV in de betaalde KNVB-competitie – op 23 november 1954 werd het in De Meer 2-3 voor VVV – en vooral aan de met 3-0 door VVV gewonnen ‘sneeuwwedstrijd’ op 15 februari 1987. Beelden van die laatste, onvergetelijke wedstrijd blijken op Youtube nog te zien.
Bij gelegenheid van de laatstgespeelde VVV-Ajax attendeerde Jan Trepels (Sportclub Irene) me op een wedstrijd die Ajax iets meer dan 75 jaar geleden in deze contreien speelde. Dat was op Pinksterzondag 28 mei 1944, maar niet tegen VVV. Het toen al grote Ajax (zeven landskampioenschappen) kwam tijdens de Duitse bezetting – een week later zou de invasie in Normandië plaatsvinden! – in off all places Tegelen voetballen tegen het vertegenwoordigende Tegelse elftal. Het tandengeknars in Venlo moet in Tegelen te horen zijn geweest. De rivaliteit tussen beide plaatsen was enorm, niet in het minst op voetbalgebied. Hoe hadden ze ‘m dat in Tegelen geflikt?
Advertentie in de Nieuwe Venlosche Courant van 24 mei 1944 (www.delpher.nl). Het liep storm.
Het was een actie van Tegelenaar Bér Hovens, die als ‘de Witte van Hovens’ in de jaren twintig furore had gemaakt bij de lokale clubs Achilles (Steyl), TVV (Tegelen) en tenslotte bij de fusieclub TAC (TVV-Achilles Combinatie). Toen TAC tijdelijk niet over een eigen terrein kon beschikken, was Bér Hovens – kennelijk een ruimdenkend man – tussendoor zelfs uitgeweken naar VVV. Dat was in het seizoen 1918/1919. Nadat TAC op haar beurt een paar jaren later opging in de voetbalvereniging Tegelen werd Hovens daar actief.
Achilles (Steijl) in 1911 (met dank aan Jan Trepels). Hoogstwaarschijnlijk het tweede elftal. Staande, helemaal rechts, een jeugdige Bér Hovens. Hovens zou een belangrijke rol spelen in het Tegelse Voetbal, zowel als speler, trainer en bestuurslid.
In 1944 was Bèr Hovens zowel directeur van sigarenfabriek Puccini in Tegelen als voorzitter van de voetbalvereniging Tegelen. Eerstgenoemde hoedanigheid bracht contacten met zich mee op de Amsterdamse tabaksmarkt, waaronder contacten met Ajax-bestuurders. Met de belofte dat er in die moeilijke oorlogsperiode ‘iets eetbaars’ geregeld zou worden, werd Ajax naar Tegelen gelokt door Hovens.
Advertentie van de Puccini-sigarenfabriek (www.delpher.nl).Tegelen had in vroeger jaren een bloeiende tabaksindustrie. Tegenwoordig is de firma Hovens nog de enige sigarenproducent in Tegelen.
Sigarenbandje van de Puccini-sigarenfabriek (Catawiki).
Dat succes steeg ze in Tegelen iets naar de bol. Zo werd er doodleuk geroepen dat dit de eerste keer was dat Ajax op Limburgse bodem een wedstrijd zou spelen. Maar die primeur had Venlo al meer dan dertig jaar eerder gehad.
Bericht in de Nieuwe Venlosche Courant van 18 juli 1912 (www.delpher.nl). Op 21 juli 1912 werd stadion De Kraal officieel geopend met de wedstrijd VVV-Ajax. In plaats van de gevreesde monsternederlaag was het een eervol 1-1 gelijkspel geworden, maar Ajax was ook met een soort tweede elftal naar Venlo gekomen.
Sterspeler van Ajax en international Gé Fortgens was bijvoorbeeld in Amsterdam achtergebleven (Wikipedia). Kanthalf Fortgens speelde in 1911 en 1912 acht keer in het Nederlands elftal.
In Tegelen vatte men de wedstrijd terecht ernstig op. Uit de vijf Tegelse voetbalverenigingen DSS, Steyl, Tegelen, Tiglia en VIOST werden twee proefteams geselecteerd, die op zondag 21 mei op een uitverkocht Steyl-terrein tegen elkaar speelden (5-1). Er werd een voorlopig Tegels elftal samengesteld, dat op dinsdagavond 23 mei een oefenwedstrijd tegen SVB met 2-3 verloor. Na die generale werd de definitieve opstelling bepaald.
De opstellingen van Ajax en het Tegelse elftal in de Nieuwe Venlosche Courant van 26 mei 1944 (www.delpher.nl). Van Tiglija waren geen spelers geselecteerd.
Ajax trad op 28 mei 1944 inderdaad op volle sterkte aan, op het veld van de voetbalvereniging Tegelen, dus met een aantal internationals. Bekende spelers waren bijvoorbeeld keeper Keizer, Potharst (in de lokale krant abusievelijk ‘Polhorst’ genoemd), Dräger en Stoffelen (‘Stoffels’).
Brildrager Joop Stoffelen (1921-2005) droeg al op 15-jarige leeftijd het Ajax-shirt (Wikipedia). Hij debuteerde in 1940 en vertrok in 1950 als prof naar Frankrijk. Na zijn actieve carrière was hij tot 1992 coach van de oud-internationals.
Guus Dräger (1917-1989) speelde tussen 1939 en 1948 in totaal 13 wedstrijden voor het Nederlands elftal (Wikipedia).
Voor de wedstrijd werden de Amsterdammers welkom geheten door ‘de Witte van Hovens’, in diens hoedanigheid van voorzitter van de voetbalvereniging Tegelen. Hij overhandigde de gasten een ‘stuk eerd’ (aardewerk) van Russel-Tiglia, in de kleuren van de vijf Tegelse clubs en met de wapens van Amsterdam en Tegelen. Er waren 3-4.000 toeschouwers afgekomen op het duel. Uit het wedstrijdverslag in de Nieuwe Venlosche Courant van 30 mei 1944: ‘Het talrijke publiek heeft van een boeiende wedstrijd kunnen genieten. Ajax mag de lof niet onthouden worden, dat het op een slecht veld, waarop het lange schrale gras aan een zoutsteppe deed denken, en waarop een kleine schermutseling al voldoende was om stofwolken op te jagen, als ware er een regiment kozakken In aantocht; een veld derhalve, dat zich niet bepaald leende voor hoogeschoolvoetbal, toch nog fraaie staaltjes bij de vleet ten beste heeft gegeven. Deze middag heeft weer eens geleerd, dat de ware voetbalkunst met de eenvoudigste middelen wordt opgebouwd. De buitenspelval bijvoorbeeld – ons allen welbekend – maar hoe meesterlijk gehanteerd en welk een geducht wapen in handen van deze klasse-spelers. En hoe stak het plaatsen en positiespel der Amsterdammers af bij dat der Tegelschen! Hoe eenvoudig – maar tegelijk hoe subliem – was het samenspel van Dräger en Brockman bij het vierde doelpunt, toen ze de heele Tegelsche achterhoede van Pontius naar Pilatus lieten loopen, totdat Brockman tenslotte zoo dicht voor doel stond, dat er voor Cremers geen schijn van kans meer was.’
De rust kwam met 1-4 voor Ajax. Na de hervatting trok ‘een herboren Tegels’ elftal met ‘laaiend enthousiasme’ steeds weer ten aanval. Het was dat de Tegelse midvoor Pierre van Rhee een strafschop te zacht inschoot, anders zou Tegelen op 5-4 gekomen zijn. Ajax kreeg geen kans meer om haar superieure combinatiespel uit te voeren.
En dâ geleufde gij? Of zou het een restje Venlose kinnesinne zijn om nu nog te denken dat Ajax Tegelen wel even wat gunde? Per slot moest er nog ‘wat eetbaars’ geregeld worden en sliepen de Ajacieden bij particuliere voetballiefhebbers in het dorp. De Limburger Koerier gewaagde dan ook van salonvoetbal van Ajax in de tweede helft. Maar niet winnen, was de eer van Ajax weer te na. Het werd 4-5 en de scheidsrechter blies ‘inrukken’ een fractie voordat de 4-6 tegen de touwen vloog. Een nipte overwinning voor Ajax. Iedereen tevreden. In Tegelen, wel te verstaan.
Het Tegelse elftal dat tegen Ajax speelde (met dank aan Jan Trepels). In het bijschrift van deze foto staat een onjuiste datum. De wedstrijd werd gespeeld op 28 mei 1944.
Toen de voetbalvereniging Tegelen in 1947 het veertigjarig jubileum van haarzelf en voorgangers vierde, werd er opnieuw tegen Ajax gevoetbald. De landskampioen verscheen dit keer echter met een combinatie die slechts een enkele selectiespeler bevatte. Dat tikte dus minder hard aan in Venlo.
De elftallen van de voetbalvereniging Tegelen en de Ajax-combinatie in 1947 (met dank aan Jan Trepels). De uitslag van de wedstrijd is onbekend.
Bovendien was de bittere pil voor Venlo toen al verguld, omdat de KNVB in 1945 had besloten om VVV in de eerste klasse te plaatsen. Dat ging vanaf 1950 goed lopen, en daarmee raakte zelfs die eerste wedstrijd Tegelen-Ajax in het vergeetboek. Tot nu.
Reageren? Stuur een e-mail naar Gerrit van der Vorst: gp.vandervorst@xs4all.nl.